اثر تاریخ کشت و خشکی بر خصوصیات کمی و کیفی بالنگو شیرازی royleana(wall)bth lallemantia

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کشت و خشکی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد گیاه دارویی بالنگو شیرازی مطالعه ای در مزرعه گیاهان دارویی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام گرفت. این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‏های کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 91-90 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش خشکی از مرحله شروع گلدهی به عنوان فاکتور اصلی و تاریخ کاشت به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. عامل خشکی شامل 1- متوسط پتانسیل رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی به عنوان شاهد (fc)، 2- پتانسیل 5/3 اتمسفر به عنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل 5/6 اتمسفر به عنوان تنش نسبتا شدید و 4- پتانسیل 10 اتمسفر به عنوان تنش شدید و عامل تاریخ کاشت زمان 1- دمای کشت 25 اسفند( معدل دمای هوا 9/9 درجه سانتی گراد )، 2- کشت 24 فروردین( دمای هوا 5/16 درجه سانتی گراد ) و 3 - کشت 15 اردیبهشت(دمای هوا 1/22 درجه سانتی گراد ) اعمال گردید. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه ی زایشی، تعداد کپسول روی ساقه، تعداد کپسول حول محور هر گره، عملکرد دانه و محتوای رنگیزه های فتوسنتزی و محتوی نسبی رطوبت گیاه تاثیر معنی داری (p?0.01) داشت. شش هفته تاخیر در کشت سبب کاهش عملکرد دانه به میزان 17/42 درصد شد. خشکی بر همه صفات بجز تعداد کپسول بارور، تعداد کپسول حول هر گره و ارتفاع بوته تاثیر معنی دار (p?0.01) داشت. عملکرد دانه به هنگام قرار گرفتن گیاهان در معرض کم آبی 5/3 ، 5/6 و 10 اتمسفر به ترتیب به میزان 8/4، 17/18 و 74/32 درصد نسبت به ظرفیت زراعی (5/0 اتمسفر) کاهش یافت. بر هم کنش خشکی با تاریخ کشت نیز بر عملکرد دانه معنی-دار (p?0.01) بود و بیشترین و کمترین عملکرد دانه در تاریخ کشت 25 اسفند با آبیاری مطلوب (3/886 کیلوگرم در هکتار) و تاریخ کشت 15 اردیبهشت با خشکی شدید (3/254 کیلوگرم در هکتار) بدست آمد. به عبارت دیگر به ازاء هر هفته تاخیر در کشت گیاه عملکرد دانه حدود 12 درصد کاهش داشت. نتایج بدست آمده حکایت از آن دارد که قندهای محلول تحت شرایط تنش کم آبی تا تنش نسبتاً شدید در گیاه بالنگو شیرازی افزایش می یابد. بنابراین، مطابق با نتایج بدست آمده گیاه بالنگو شیرازی به تاریخ کاشت حساس است و بهترین عملکرد خود را در شرایط کشت اسفند- فروردین و خشکی ملایم ( 5/3 اتمسفر ) بدست می آورد.